Cà phê đặc sản, hay còn được gọi là “Specialty Coffee,” là một thế giới đầy màu sắc và hương vị đang khiến cho người yêu cà phê trên khắp thế giới phải say đắm. Không còn đơn thuần là một ly đen hoặc một cốc đá, cà phê đặc sản đã nâng tầm nghệ thuật và sáng tạo trong việc tạo ra những trải nghiệm độc đáo cho những người thưởng thức.
Đức và Kim Coffee sẽ cùng với các bạn tham gia cuộc hành trình khám phá nét tinh hoa của cà phê đặc sản, nơi mà mỗi hạt cà phê trở thành một tác phẩm nghệ thuật, và mỗi cốc cà phê là một chuyến hành trình qua hương vị và mùi thơm độc đáo.
Hãy cùng nhau bước chân vào thế giới này và khám phá sự phong phú, đa dạng và thú vị của cà phê đặc sản.
Specialty Coffee là gì?
Theo Đức tìm hiểu được Thuật ngữ “cà phê đặc sản” được Erna Knutsen, người tiên phong trong ngành đặt ra vào năm 1974 . Hiệp hội Cà phê Đặc sản Hoa Kỳ được thành lập vào năm 1982 với 42 thành viên , nhiều người trong số họ bán loại cà phê mà lúc đó thường được gọi một cách thông tục là cà phê “sành ăn” trực tiếp cho khách hàng.
Người sáng lập Donald Schoenholt của Gillies Coffee giải thích: “Đó là một nỗ lực để đưa ngành kinh doanh cà phê trở lại cội nguồn của nó” .
Trong một bài báo năm 2017 , giám đốc điều hành lúc đó của hiệp hội Ric Rhinehart định nghĩa cà phê đặc sản “ở giai đoạn còn xanh là cà phê không có khuyết tật cơ bản, không có rung lắc , được định cỡ và sấy khô phù hợp, đựng trong cốc không có lỗi và vết bẩn”. và có những đặc điểm riêng biệt. Về mặt thực tế, điều này có nghĩa là cà phê phải có khả năng vượt qua các bài kiểm tra phân loại và thử nếm.”
Cà phê đặc sản đề cập đến bất kỳ loại cà phê nào đạt điểm từ 80 trở lên trên thang điểm 100, được đánh giá bởi một nhóm chuyên gia nếm cà phê được gọi là Q Graders. Sự nâng cao chất lượng cà phê không diễn ra theo cách tuyến tính, mà theo một đường cong hình chuông; chỉ khoảng 10% tổng sản lượng cà phê được công nhận là loại đặc sản.
Specialty coffee hay có thể gọi là “cà phê đặc sản” là một thuật ngữ được sử dụng trong ngành cà phê để chỉ các loại cà phê chất lượng cao, được chăm sóc và chế biến đặc biệt để tạo ra hương vị và trải nghiệm độc đáo cho người uống. Khác với cà phê thông thường, specialty coffee đến từ các hạt cà phê chọn lọc, thường là từ các vùng đất nổi tiếng với đất đai và khí hậu lý tưởng cho việc trồng cà phê, như các vùng cao nguyên ở các quốc gia như Ethiopia, Colombia, Kenya và Brazil.
Sự chú trọng vào chất lượng và trải nghiệm người uống là điểm chính của specialty coffee, và điều này đã tạo ra một cộng đồng đam mê tại các quán Specialty Coffee và trong ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.
Cà phê được tính điểm như thế nào?
Trong phần khái niệm về Specialty Coffee mà Đức đã nói ở trên, Đức có đề cập qua “Cà phê đặc sản đề cập đến bất kỳ loại cà phê nào đạt điểm từ 80 trở lên trên thang điểm 100“
Vậy vấn đề đặt ra là “Cà phê được tính điểm như thế nào?“
Quy trình đánh giá cà phê để tính điểm thường được thực hiện bởi các chuyên gia đánh giá cà phê được gọi là Q Graders, theo hệ thống đánh giá của Sở Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) hoặc quy trình đánh giá của Hiệp hội Cà phê Đặc sản (SCAA).
| ĐIỂM | CẤP | CHUYÊN MÔN CÓ/KHÔNG |
|---|---|---|
| 90-100 | Nổi bật | Cà phê đặc sản |
| 85-89,99 | Xuất sắc | Cà phê đặc sản |
| 80-84,99 | Rất tốt | Cà phê đặc sản |
| >80,0 | Dưới chất lượng đặc biệt | Không phải cà phê đặc sản |
Dưới đây là một số yếu tố quan trọng được xem xét khi đánh giá và tính điểm cho cà phê:
- Aroma (Hương thơm): Đánh giá mùi hương cà phê, bao gồm cả các yếu tố như hương thơm chính và các hương thơm phụ.
- Flavor (Hương vị): Đánh giá hương vị cà phê, bao gồm cả các yếu tố như độ đậm, độ chua, độ ngọt và các hương vị đặc trưng của từng loại cà phê.
- Aftertaste (Hậu vị): Đánh giá hương vị còn lại sau khi uống cà phê, bao gồm cả thời gian kéo dài và cảm giác vị trí trên lưỡi.
- Acidity (Tính axit): Đánh giá độ axit của cà phê, một yếu tố quan trọng cho hương vị sảng khoái và sâu sắc.
- Body (Cấu trúc và độ đậm của cà phê): Đánh giá cảm nhận về độ đặc của cà phê trên lưỡi, từ cảm giác mỏng nhẹ đến đậm đặc và nồng nàn.
- Balance (Sự cân đối): Đánh giá sự cân đối giữa các yếu tố như hương thơm, hương vị, axit và độ đậm của cà phê.
- Cleanliness (Sự sạch sẽ): Đánh giá mức độ sạch sẽ của cà phê, không chứa các hạt bẩn hay tạp chất.
Mỗi yếu tố này được đánh giá dựa trên một thang điểm nhất định, thường từ 1 đến 10 hoặc từ 1 đến 100, tùy thuộc vào hệ thống đánh giá được sử dụng. Điểm cuối cùng của cà phê là sự kết hợp của tất cả các yếu tố này.
Cà phê được coi là loại đặc sản nếu đạt điểm từ 80 trở lên trên thang điểm 100, theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Cà phê Đặc sản.
Cà phê nào có thể là Specialty Coffee?
Bất cứ loại cà phê nào đạt 80 điểm thì đều được gọi là Specialty Coffee!
Cà phê Arabica - Phần lớn các chủng loại từ nó đều là Specialty Coffee. Arabica chiếm khoảng 70% tổng sản lượng cà phê trên toàn cầu và thường được coi là có hương vị ngọt ngào hơn, sạch hơn so với cà phê Robusta, mặc dù Arabica khó trồng hơn và tốn nhiều công sức hơn.
Cà phê Robusta của Việt nam chúng ta cũng có thể là Specialty Coffee, nhưng phải là giống cà phê Robusta chất lượng tốt, không phải là loại cà phê Robusta sẻ mà Đức từng nói đâu.
Rất nhiều loại cà phê khác nữa, nhưng chung quy mọi thứ phải chất lượng!
Cà phê đặc sản thường được sản xuất từ hạt cà phê chất lượng cao, được trồng ở các vùng đất có điều kiện địa lý và khí hậu đặc biệt tốt cho việc trồng cây cà phê.
Ngoài ra, quy trình chế biến và chăm sóc cây cà phê cũng được thực hiện với sự chăm chỉ và kiên nhẫn, tạo ra sản phẩm cuối cùng có hương vị và mùi hương đặc trưng.
Quy trình sản xuất Specialty Coffee
Mỗi tách cà phê đặc sản không chỉ là một cốc uống, mà là một câu chuyện của sự tận tâm và nghệ thuật.
Quy trình sản xuất Specialty Coffee không chỉ là một dãy công việc chế biến hạt cà phê, mà là một hành trình từ trang trại nhỏ ẩn sau những dãy núi cao tới chiếc cốc đầy hương vị trong tay bạn.
Trong những dòng cà phê đặc sản, chúng ta khám phá không gian ẩn sau mỗi tách, những bí mật và bí quyết của người nông dân, người rang xay và người chế biến.
Chọn giống Cà Phê Specialty Coffee
Khi bạn chọn giống cà phê Specialty Coffee, đây là một quá trình đầy ý nghĩa đòi hỏi sự chú ý và kiên nhẫn.
Đầu tiên, bạn cần hiểu rõ về các giống cà phê như Arabica và Robusta, để lựa chọn phù hợp với nhu cầu của bạn.
Ngoài ra, nắm vững điều kiện địa hình, độ cao và khí hậu tại nơi bạn muốn trồng cà phê, vì mỗi giống cà phê yêu cầu môi trường khác nhau.
Tham khảo ý kiến của những người chuyên gia hoặc nông dân có kinh nghiệm để hiểu rõ hơn về yêu cầu chăm sóc và điều trị bệnh của từng giống cà phê. Thử nghiệm trên một diện tích nhỏ giữa các giống cà phê khác nhau cũng giúp bạn đánh giá hiệu suất và chất lượng của chúng trong điều kiện thực tế.
Đảm bảo rằng cây cà phê của bạn nhận đủ ánh nắng, được tưới nước đủ và được bảo vệ khỏi các bệnh tật và sâu bọ. Khi cây cà phê bắt đầu đủ tuổi, đánh giá mùi vị và hương thơm của hạt cà phê thu hoạch để đảm bảo chất lượng của sản phẩm cuối cùng.
Hãy nhớ rằng sự chăm chỉ và kiên nhẫn là chìa khóa để trồng thành công cà phê Specialty Coffee.
Cách Chăm Sóc Cây Cà Phê để đạt Specialty Coffee
Để sản xuất Specialty Coffee, việc chăm sóc cây cà phê đòi hỏi sự chú ý và kiên nhẫn.
Đầu tiên và quan trọng nhất là chọn giống cây cà phê Arabica, loại cây thường tạo ra hạt cà phê chất lượng cao hơn so với giống Robusta.
Sau đó, đất nền cần được chăm sóc kỹ lưỡng để đảm bảo việc thoát nước tốt và cung cấp đủ dưỡng chất cho cây. Sử dụng phân hữu cơ giúp cải thiện chất lượng đất và tăng cường sức khỏe của cây.
Kỹ thuật tưới nước cũng rất quan trọng. Hệ thống tưới tự động có thể giúp đảm bảo rằng cây nhận được lượng nước đủ mà không gây quá mức ẩm ướt đất, điều này giúp tránh ngập úng và sự phát triển của nấm mốc.
Chăm sóc cây bao gồm việc cắt tỉa các nhánh không khỏe mạnh, bón phân định kỳ để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và đề phòng các bệnh sâu bệnh. Quản lý chiều cao của cây thông qua việc cắt tỉa cũng là một bước quan trọng để giữ cho cây dễ quản lý và thu hoạch.
Ngoài ra, việc tập trung vào các phương pháp hữu cơ và bền vững cũng rất quan trọng để bảo vệ môi trường và tạo ra sản phẩm cà phê chất lượng cao. Đồng thời, việc liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức cũng giúp nâng cao chất lượng của cây cà phê và sản phẩm cà phê cuối cùng.
Thu Hoạch
Việc thu hoạch cà phê để đạt chất lượng Specialty Coffee đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ người làm nông và người thu hoạch.
Cà phê chủ yếu được hái bằng tay, “hái theo dải” hoặc “hái có chọn lọc”.
Quá trình hái dải thường nhanh hơn, điều đó cũng có nghĩa là tất cả các quả sẽ được hái cùng một lúc. Việc hái có chọn lọc mất nhiều thời gian hơn nhưng cho kết quả tốt hơn, vì chỉ những hạt ở độ chín mới được hái và hạt chưa chín sẽ thu hoạch đợt sau.
Người nông dân chỉ chú trọng đến chất lượng hơn số lượng do cần quan tâm và chăm sóc kỹ lưỡng trong quá trình trồng. Họ chỉ chọn quả không khiếm khuyết và đang ở độ chín cao nhất để chuyển sang các công đoạn tiếp theo
Xử Lý Hạt Cà Phê và Chế biến hạt cà phê
Sau khi thu hoạch, việc chế biến hạt cà phê là một bước quan trọng và cần được thực hiện càng nhanh càng tốt để tránh sự hủy hoại. Có ba phương pháp chính để thực hiện quy trình này: phương pháp sấy khô, phương pháp nửa khô và phương pháp ướt.
Khi sử dụng phương pháp sấy khô, hạt cà phê được phơi khô trên một bề mặt lớn với kích thước và định dạng khác nhau dưới ánh nắng mặt trời, và chúng thường được đảo trở thường xuyên để đảm bảo sự đồng đều.
Trong phương pháp ướt, trước tiên, bã cà phê được tách ra, sau đó hạt cà phê được đưa vào bồn lên men và được rửa sạch bằng nước. Đây là một trong những bước quan trọng nhất trong quá trình chế biến cà phê. Bất kỳ sai sót nào trong việc điều chỉnh quá trình lên men và rửa sạch có thể dẫn đến sự xuất hiện của tạp chất hoặc sự biến đổi không mong muốn về hương vị.
Khi quá trình sấy khô hoàn tất, hạt cà phê được phân loại theo kích thước và trọng lượng. Các hạt cà phê bị hỏng hoặc có màu không đồng đều được loại bỏ.
Việc loại bỏ những hạt cà phê kém chất lượng này rất quan trọng, bởi vì thậm chí một hạt cà phê quá chín cũng có thể ảnh hưởng đến hương vị của tách cà phê của bạn, gây ra vị chua hoặc giống như giấm. Sau khi quá trình phân loại hoàn tất, các hạt cà phê xanh được đóng gói trong bao đựng riêng hoặc bao phân loại và chuẩn bị cho quá trình rang và xay.
Thu mua cà phê
Cà phê, ở dạng xanh, được chuyển đến những người mua cà phê, họ chính là những người đã được chứng nhận có kiến thức chuyên sâu về cà phê.
Những người này sử dụng một pallet được thiết kế đặc biệt, tuân thủ các tiêu chuẩn cao và duy nhất, để đánh giá chất lượng của từng hạt cà phê. Thông qua việc đo lường thông qua hương vị hoặc các quy trình thử nếm tinh tế, họ đánh giá chính xác chất lượng của từng hạt cà phê.
Quá trình này không chỉ là bước quan trọng để đảm bảo rằng cà phê được mua đạt tiêu chuẩn của đặc sản, mà còn giúp những người mua cà phê phân biệt hạt cà phê đáng tin cậy và đẳng cấp.
Đây không chỉ là một phần quan trọng trong chuỗi quy trình, mà còn là giai đoạn đầu tiên quyết định về việc ghi chú và đóng gói. Thông tin chi tiết từ quá trình này được chuyển đến máy rang cà phê, giúp duy trì chất lượng cao nhất có thể. Điều này là chìa khóa đối với việc duy trì hương vị và phẩm chất tinh tế của cà phê Specialty Coffee.
Rang cà phê Specialty Coffee
Phần này của quy trình cà phê được giám sát một cách chặt chẽ và đòi hỏi sự kỳ công cao, bởi vì nó được xem như một nghệ thuật đích thực.
Trong quá trình rang, việc áp dụng các nguyên tắc về truyền nhiệt và hóa học của cà phê là không thể tránh khỏi. Chỉ khi các nguyên tắc này được tuân thủ đầy đủ, chất lượng cao và hương vị đặc biệt trong từng hạt cà phê rang cuối cùng mới được đảm bảo.
Người giám sát sẽ kiểm tra màu sắc của cà phê, điều này là thước đo quan trọng cho chất lượng của sản phẩm.
Sau khi xác định thời gian cần thiết cho một loạt các phương pháp như rang, ủ, ngửi và nếm, họ thực hiện công việc giống như một nhà hóa học. Khi chất lượng được chấp nhận bởi người quản lý, phần còn lại của hạt cà phê mới được đưa vào quá trình rang.
Hạt cà phê thường được rang ở nhiệt độ khoảng 230 – 260 độ C, và quan trọng nhất, chúng phải được đảo đều trong suốt quá trình này. Khi nhiệt độ bên trong hạt đạt 230 độ C, dầu bên trong hạt cà phê bắt đầu tỏa ra. Điều này chuyển đổi màu sắc của hạt từ xanh lá cây sang màu nâu và tạo ra hương thơm đặc trưng cho cà phê.
Ngay sau khi quá trình rang hoàn tất, hạt cà phê được làm lạnh ngay lập tức, thông qua việc sử dụng không khí hoặc nước. Hương thơm bắt đầu mất đi ngay sau quá trình rang vì vậy cà phê tại thời điểm tốt nhất để thưởng thức là từ 2-30 ngày sau ngày rang
Pha chế và thưởng thức Specialty Coffee
Hãy bắt đầu bằng việc chọn hạt cà phê chất lượng cao từ các nguồn đáng tin cậy. Cân nhắc sử dụng phương pháp pha chế như Pour Over, Espresso hoặc French Press để tạo ra cà phê với hương vị độc đáo.
- Pour Over (Pha chế bằng phin lọc): Sử dụng phin lọc và nước nóng để pha chế cà phê từng ly một. Điều chỉnh tỷ lệ cà phê và nước để tối ưu hóa hương vị.
- Espresso (Pha chế bằng máy espresso): Dùng máy espresso để tạo ra cà phê đậm đà và hương vị cân đối.
- French Press (Pha chế bằng French press): Sử dụng French press để pha chế cà phê có hương vị đầy đủ và đậm đà.
Hãy sử dụng nước sạch và điều chỉnh nhiệt độ nước và thời gian pha chế để đạt được hương vị tốt nhất.
Khi thưởng thức, hãy tập trung vào các chi tiết như mùi hương và hương vị của cà phê. Nhấm nháp từng giọt cà phê và cảm nhận sự thay đổi trong hương vị khi nhiệt độ cà phê thay đổi.
Nếu bạn muốn, kết hợp cà phê với các loại thức ăn có hương vị tương tự để tăng thêm trải nghiệm. Đồng thời, hãy thử các loại cà phê mới để mở rộng vị giác của bạn và ghi chú lại để ghi nhớ những trải nghiệm đặc biệt của mình.
Hãy nhớ rằng, thưởng thức cà phê specialty là một trải nghiệm cá nhân, nên hãy tìm ra cách thưởng thức phù hợp với khẩu vị của bạn!
Thời hạn sử dụng của Specialty Coffee
Thời hạn sử dụng của Specialty Coffee phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cách bảo quản và xử lý cà phê, đặc tính của từng loại cà phê, và điều kiện lưu trữ. Thông thường, Specialty Coffee được thiết kế để giữ được chất lượng và hương vị tốt nhất khi được sử dụng trong khoảng thời gian ngắn sau khi rang xay.
Người ta khuyên bạn nên sử dụng cà phê nguyên chất càng sớm càng tốt để tận hưởng hương vị tươi mới và đặc biệt của nó.
Trong điều kiện bảo quản đúng cách, Specialty Coffee thường có thể giữ được hương vị tốt trong khoảng từ 2-4 tuần sau khi rang xay. Sau thời gian này, mặc dù cà phê không trở nên không an toàn để sử dụng, nhưng hương vị và hương thơm có thể bắt đầu giảm sút.
Để bảo quản cà phê Specialty Coffee đúng cách, nó nên được lưu trữ ở nhiệt độ mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp và tiếp xúc với không khí. Việc sử dụng bao đựng kín đáo và đậy kín sau mỗi lần sử dụng cũng giúp kéo dài thời gian giữ chất lượng của cà phê
Tại sao nên chọn cà phê đặc sản?
Đầu tiên, đối với nhiều người yêu cà phê đích thực, cà phê đặc sản không chỉ là một loại cà phê mà là một tác phẩm nghệ thuật. Hương vị của nó không thể so sánh với bất kỳ loại cà phê nào khác, vì đã mất rất nhiều công sức và tâm trí để tạo ra hương vị độc đáo này.
Nếu bạn yêu thích trải nghiệm hương vị cà phê tuyệt vời, việc lựa chọn cà phê đặc sản là quyết định đúng đắn. Đây cũng có thể là điểm độc đáo (Unique Selling Point - USP) tuyệt vời nếu bạn đang kinh doanh quán cà phê của riêng mình!
Thứ hai, việc chọn cà phê đặc sản cũng đồng nghĩa với việc bạn đang ủng hộ một quy trình sản xuất công bằng và đạo đức.
Như đã đề cập, trong quá trình sản xuất cà phê đặc sản, mọi khía cạnh từ chăm sóc cây cà phê đến xử lý hạt đều được xem xét và kiểm soát một cách cẩn thận để tạo ra sản phẩm chất lượng hàng đầu. Những tiêu chuẩn cao này không chỉ tạo ra sản phẩm tuyệt vời mà còn góp phần vào việc cải thiện mức sống và điều kiện làm việc của cộng đồng sản xuất, giúp họ phát triển từ bên trong.
Vì vậy, việc mua một gói cà phê đặc sản không chỉ là việc thưởng thức hương vị tuyệt vời, mà còn là cách giúp xây dựng và hỗ trợ cộng đồng toàn cầu. Điều này không chỉ là một hành động mua sắm, mà còn là một hành động đầy ý nghĩa và lòng trung hiếu
Kết thúc chủ đề “Specialty Coffee: Khai phá nét tinh hoa của cà phê đặc sản,” chúng ta đã học được rằng cà phê đặc sản không chỉ là một loại đồ uống thú vị mà còn là một cuộc hành trình khám phá về hương vị và chất lượng. Với sự tập trung vào việc trồng cây, chăm sóc, thu hoạch, và chế biến, những người yêu cà phê và những người sản xuất cà phê đặc sản đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đầy cảm hứng.
Khi bạn thưởng thức một tách cà phê đặc sản, bạn không chỉ đang thưởng thức một loại đồ uống mà còn đang trải qua một hành trình của hương vị, mùi hương, và nghệ thuật đích thực.
Đó là cơ hội để bạn khám phá vẻ đẹp đa dạng của thế giới cà phê và đồng thời ủng hộ những người nông dân và nhà chế biến cà phê đang làm việc hết mình để mang lại sự đặc biệt đó đến cho bạn.
Hãy cùng tiếp tục trải nghiệm và khám phá thế giới phong phú của cà phê đặc sản, và hãy luôn tìm kiếm những tách cà phê đầy tinh tế để thêm một chút sắc màu vào cuộc sống hàng ngày của bạn.
Cà phê đặc sản không chỉ là một đồ uống, nó là một trải nghiệm thú vị và một cơ hội để kết nối với một thế giới rộng lớn, nơi mà hương vị và tình đồng cảm gắn kết tất cả chúng ta.
Tôi là người sở hữu Kim Coffee và là một người đam mê với cà phê, tất nhiên ngoài cà phê ra thì tôi cũng đam mê nhiều thứ khác nữa, đặc biệt là công nghệ.
Tôi là một người chuyên viết Blog, am hiểu nhiều về Marketing và đặc biệt là mảng SEO Website.
Cà phê là niềm cảm hứng và đó là lý do tôi có mặt ở Kim Coffee
